بسیاری در عام جامعه فکر میکنند زبان یک ابزار است. ابزاری برای تبادل و انتقال اطلاعات, مانند: «من رفتم», «آن لیوان شیشه ای شکست», «در اخبار خواندم...» و... بله شما درحال انتقال اطلاعات هستید اما این بدین معنا نیست که زبان فقط حمال شماست. اگر این چنین فکر میکنید حتمن تجدید نظری بکنید و کمی عمیق تر مسائل را بررسی کنید. زبان حتی در شخصیت شما هم تاثیر میگذارد!
کسانی که چندزبانه (bilingual) هستند به خوبی این را تجربه کرده اند, میتوانید از آن ها بپرسید؛ وقتی از زبان دیگری استفاده میکنید شخصیت شما با شخصیت زبان مادری خود متفاوت , انتخاب کلمات, نوع رفتار و از همه مهمتر نوع تفکر است که تغییر میکند.
زبان میانجی ما با جهان است! اساسن انسان با زبان تفکر میکند و جهان پیرامون خود را مورد بررسی قرار میدهد. سوژه (که انسان باشد) و ابژه (که در اصل انچیزی که مورد بررسی قرار میگیرد است) را با سیستم فکری خود که با زبان شکل میگیرد بررسی میکند! این نشان میدهد که زبان فراتر از یک ابزار است! در ادامه این موضوع را بیشتر بررسی میکنیم. سیستم فکری تنها بخشی از ماجرا است.
مسائل دیگری هم در این ماجرا دخیل است. هویت اجتماعی, خلاقیت, نظام فکری و شخصیتی فرد با زبان عجین شده است. دقت داشته باشید که این بخشی از این موارد است نه همۀ آن.
عدم پرسش سوال یکی از مشکلاتی است که افراد در سنین کودکی به آن دچار میشوند, دلیلش هم این است که زبان را به درستی یاد نگرفته اند. عدم پرسش سوال هم یعنی تنبلی در تفکر و از زبان استفاده کردن. زبان میانجی ماست, قدرت تفکر ماست, علت فیلسوف شدن ماست (فیلسوف در معنای لغوی به معنای دوستدار دانایی است _فیلو = دوست دار, سوفیا = دانایی).
لازم به ذکر است، زمانی که شما سخن میگویید درحال انجام دادن کاری هستید, وقتی ادعای عاشقی میکنید و به کسی میگویید: «من تو را دوست دارم» چه آن فرد اهمیت بدهد و چه ندهد شما مسئولیتی به دوش خود گذاشته اید و اگر فردا روزی دست به خیانت بزنید شما خودتان و ادعایتان را زیر سوال برده اید. پس زبان علاوه بر این که سیستم فکری, شخصیت اجتماعی, خلاقیت و... ما را شکل میدهد, قسمتی از کار هایی که انجام میدهیم را رقم میزند.
نزدیک ترین آبی رو تشخیص بده. (ازمایشی برای اثبات آن که زبان بر سیستم فکری ما تاثیر مستقیم میگذارد!)
این تحقیق در سال 2007 توسط جاناتان وینیور (در دانشگاه ام.ای.تی) انجام شد. در این ازمایش زبان به طور مستقیم مورد برسی قرار نگرفت؛ بلکه قدرت بینایی افراد رو برسی کردند. شاید بگویید این چه ربطی به زبان و تاثیر ان بر تفکرات ما دارد, صبر داشته باشید, متوجه خواهید شد.
در این ازمون دو گروه شرکت کردند, گروه اول: انگلیس زبان ها بودند و گروه دوم: روس زبان ها (هر دو گروه زبان مادریشان انگلیسی و یا روسی بوده و زبان دومشان نبوده). این به این معنا است که سیستم فکری آن ها _که در 12 سال اول زندگی شکل میگیرد_ با آن زبان رشد و ساخته شده!
شاید از خود بپرسید چه چیزی باعث شده که این دو گروه در کنار هم قرار بگیرند, خیالتان راحت بازی سیاسی ای درکار نیست :) بلکه دلیلی منطقی پشت آن قرار دارد. در زبان انگلیسی آبی روشن و تیره را (blue) میگویند (مانند فارسی که برای هردو یک نام داریم, آبی), اما در زبان روسی رنگ آبی روشن و تیره دو رنگ کاملن مجزا هستند و اسمشان هم باهم متفاوت است! ابی روشن (goluboy) و ابی تیره (siniy) میگویند.
ازمون
در این ازمون تصویر زیر را در اختیار شرکت کننده ها قرار دادند و از آن ها خواستند هرکدام از این سه مربع ابی رنگ را با رنگ های ردیف بالای تصویر مقایسه کنند و نزدیک ترین رنگ را انتخاب کنند!
و بله همانطور که حدس میزنید روس ها با سرعت و دقت بیشتری توانستند این کار را انجام دهند؛ چرا که سیستم فکری آن ها اینگونه شکل گرفته که رنگ ابی روشن و ابی تیره دو رنگ کاملن جدا از یک دیگر هستند!
این ازمایش به سادگی نشان میدهد, زبان بر روی سیستم فکری و جهان بینی ما تاثیر مستقیم دارد! و اگر زبان جدیدی یادبگیرید شما کلید دنیای جدیدی را پیدا کردید, شما با این دریچه نو, میتوانید جهان را به رنگ دیگری ببینید و تفسیر کنید!